Οι συμπαραστάτες του Δημότη και της Επιχείρησης σε επίπεδο δήμων και περιφερειών, αποτελούν ένα διαμεσολαβητικό θεσμό μεταξύ των πολιτών, των επιχειρήσεων και του Δήμου ή της Περιφέρειας.
Αποσκοπεί στον έγκαιρο εντοπισμό και την αποτελεσματική αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης, διαφθοράς ή κατάχρησης εξουσίας, στη διασφάλιση της αμεροληψίας των δημοτικών ή των περιφερειακών αρχών και στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών των Δήμων και των Περιφερειών.
Από την εισαγωγή του θεσμού του Συμπαραστάτη μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί τρεις αυτοδιοικητικές περίοδοι.
Η πρώτη από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι και τον Αύγουστο του 2014, η δεύτερη από τον Σεπτέμβριο του 2014 μέχρι και τον Αύγουστο του 2019 και η τρίτη από τον Σεπτέμβριο του 2019 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2023.
Ο θεσμός του Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης στους Δήμους, εισήχθει με νόμο του ΠΑΣΟΚ (Ν.3852/2010), και ακολουθεί τη θητεία της Δημοτικής Αρχής, (Άρθρο 77).
Γεγονός όμως είναι, πως μέχρι και σήμερα, δεν έχει υιοθετηθεί στον αναμενόμενο βαθμό κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων αυτοδιοικητικών περιόδων από τη θεσμοθέτησή του.
Την τελευταία μάλιστα αυτοδιοικητική περίοδο 2019-2023, μόλις 19% των Δήμων που όφειλαν να επιλέξουν Συμπαραστάτη του Δημότη πράγματι επέλεξαν (δηλαδή 42 από τους 221 Δήμους).
Τις δύο προηγούμενες περιόδους το ποσοστό διαμορφώθηκε σε 15,5% και 20,4% αντίστοιχα.
Ποιές όμως είναι οι αρμοδιότητες του Συμπαραστάτη;
1. Διαμεσολάβηση – Διερεύνηση καταγγελιών
Ο Συμπαραστάτης αποτελεί θεσμό διαμεσολάβησης μεταξύ των πολιτών, των επιχειρήσεων και του Δήμου, αποσκοπώντας στον έγκαιρο εντοπισμό και την αποτελεσματική αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης, στη διασφάλιση της αμεροληψίας των δημοτικών αρχών και στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών του Δήμου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 77 παρ. 3 του ν. 3852/2010, ο Συμπαραστάτης δέχεται και διερευνά επώνυμες καταγγελίες πολιτών ή επιχειρήσεων, διά των οποίων του γνωστοποιούνται φαινόμενα κακοδιοίκησης δημοτικών υπηρεσιών ή δημοτικών νομικών προσώπων.
Στις ανωτέρω περιπτώσεις, έργο και αποστολή του Συμπαραστάτη αποτελεί η διαμεσολάβηση μεταξύ του θιγόμενου φυσικού ή νομικού προσώπου και της αρμόδιας υπηρεσίας, καθώς και η λήψη όλων των απαραίτητων πρωτοβουλιών, προκειμένου να επιλυθεί το καταγγελθέν πρόβλημα.
Με τον τρόπο αυτό, ο νομοθέτης στοχεύει στη δημιουργία μίας μορφής μηχανισμού εσωτερικού ελέγχου, ο οποίος έχει ως στρατηγικό στόχο τη διασφάλιση της σύννομης λειτουργίας των υπηρεσιών και των νομικών προσώπων του δήμου.
2. Δημοσίευση ετήσιας έκθεσης
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 77 § 5 του ν. 3852/2010, βασική υποχρέωση του Συμπαραστάτη συνιστά η σύνταξη και δημοσίευση ετήσιων απολογιστικών εκθέσεων.
Η ανωτέρω πρακτική αποτελεί κοινό τόπο των θεσμών ενδιάμεσου ελέγχου της κακοδιοίκησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εξυπηρετώντας την ανάγκη δημοσιότητας και επικοινωνίας της δράσης των διαμεσολαβητών, καθώς και την ανάγκη επίτευξης διαφάνειας στη δράση τους.
Σημειώνεται ότι οι διατάξεις του ν. 3852/2010 δεν ορίζουν το ελάχιστο περιεχόμενο της ετήσιας έκθεσης, επομένως η διαμόρφωσή του εναπόκειται στην ευχέρεια του Συμπαραστάτη.
Σε κάθε περίπτωση, ο Συμπαραστάτης οφείλει να μεριμνήσει ώστε η ετήσια έκθεσή του να δημοσιευθεί στην ιστοσελίδα του δήμου, ενώ εντός τριάντα (30) ημερών από την υποβολή της έκθεσής του, οφείλει να την παρουσιάσει σε ειδική δημόσια συνεδρίαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου για τον απολογισμό της δημοτικής αρχής, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 217 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (κυρωτ. ν. 3463/2006).
3. Υποβολή ειδικών προτάσεων
Βάσει των διατάξεων του άρθρου 77 § 5 εδ. γ’ επ. του ν. 3852/2010, ο Συμπαραστάτης δύναται να καταθέτει ειδικές προτάσεις βελτίωσης της δημοτικής διοίκησης.
Οι ειδικές προτάσεις αποσκοπούν, κατά κανόνα, στη βελτίωση των σχέσεων της δημοτικής διοίκησης με τους διοικουμένους, ενώ εκδίδονται επ’ ευκαιρία σημαντικών φαινομένων κακοδιοίκησης που εντοπίζονται από τον Συμπαραστάτη, συνήθως μέσω των αναφορών που υποβάλλονται αλλά και με οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο τρόπο.
Επισημαίνεται ότι οι ειδικές προτάσεις, είτε προσαρτώνται στο σώμα της ετήσιας έκθεσης των Συμπαραστατών, είτε εκδίδονται αυτοτελώς μέσω δημοσίευσης ειδικού εγγράφου που φέρει τον τίτλο «Ειδική Πρόταση».
Ιδίως στην δεύτερη περίπτωση o Συμπαραστάτης υποχρεούται να υποβάλλει την Ειδική Πρόταση στον οικείο Δήμαρχο και να την κοινοποιήσει στο Δημοτικό Συμβούλιο και στο γενικό γραμματέα του Δήμου.
Επίσης, υποχρεωτική είναι η δημοσίευση των ειδικών προτάσεων στην ιστοσελίδα του Δήμου, με μέριμνα των αρμόδιων δημοτικών υπηρεσιών.
ΜΕ ΤΟ ΘΕΣΜΟ του ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗ η Δημοτική Αρχή καλείται να δημιουργήσει έναν ανεξάρτητο διοικητικό φορέα, ο οποίος με επάρκεια και πολιτική ουδετερότητα θα ελέγχει, θα μεταφέρει και θα επισημαίνει τις ολιγωρίες της Αρχής και θα προτείνει βελτιωτικά μέτρα, τορπιλίζοντας βολικές πρακτικές, που συντηρούν χρόνιες παθογένειες στην αυτοδιοίκηση.
Οπου εφαρμόστηκε ο θεσμός, πάνω από το 60% των αιτημάτων των πολιτών επιλύονται, υπό την αυτονόητη όμως προϋπόθεση ότι η δημοτική αρχή και οι υπηρεσίες δεν αγνοούν τις παρεμβάσεις του Συμπαραστάτη.
Η ανάγκη στήριξης του θεσμού, θα μπορούσε να εξειδικευτεί με τη σύσταση αυτοτελούς τμήματος, που να στελεχώνεται με ευθύνη του Συμπαραστάτη από τον οικείο ΟΤΑ, παρέχοντας επιστημονική και διοικητική και υλικοτεχνική υποστήριξη, ενώ οι επιστημονικές προτάσεις βελτίωσης των υπηρεσιών να εισάγονται υποχρεωτικά ως θέμα συζήτησης στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Ο Συμπαραστάτης του Δημότη οφείλει να κινείται έξω από τη λογική της άσκησης εξουσιαστικής πολιτικής, αλλά και διεκπεραιωτικής λογικής.
Ως εκ τούτου, δεν επιβάλλει δεσμευτικά το αποτέλεσμα της κρίσης του, αλλά συνδιαλέγεται με τους πολίτες ή τις επιχειρήσεις και τις αρμόδιες υπηρεσίες και αναζητά τον προσφορότερο τρόπο επίλυσης των προβλημάτων και γεφύρωσης της γραφειοκρατικής απόστασης μεταξύ διοίκησης και διοικούμενου.
Βέβαια, σε κάθε περίπτωση, η Δημοτική Αρχή είναι εκείνει που φέρει την ευθύνη της λήψης των αποφάσεων, με όρους όμως, ενίσχυσης της διαφάνειας και βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών, καταπολέμησης των φαινομένων κακοδιοίκησης και ενθάρρυνσης της κουλτούρας της διαμεσολάβησης και της επίτευξης ευρύτερων συναινέσεων.
Το Γραφείο του Συμπαραστάτη συνήθως οργανώνεται με βάση τις αρχές της πλήρους Τηλεργασίας. Το οφειλόμενο έργο διεκπεραιώνεται δηλαδή ανεξάρτητα από τον χώρο εργασίας των στελεχών του.
Τα αιτήματα των πολιτών καταγράφονται αυτόματα σε ψηφιακό αρχείο (πλατφόρμα), στο οποίο και συντηρείται ο ψηφιακός φάκελος αιτήματος.
Οι τηλεφωνικές κλήσεις, η ηλεκτρονική αλληλογραφία, οι ψηφιακές υπογραφές, δημιουργούνται και διακινούνται μέσω κινητού τηλεφώνου ή υπολογιστή, σε οποιαδήποτε ώρα και από οποιονδήποτε χώρο.
Με τον ίδιο τρόπο να είναι δυνατή και η πλήρης πρόσβαση στους ψηφιακούς φακέλους, ώστε ο πολίτης να μπορεί να ενημερώνεται διαρκώς για τα στάδια επεξεργασίας της υπόθεσής του. Όλα τα συναφή έγγραφα και η νομοθεσία για κάθε καταγγελία πρέπει να ενταμιεύονται στον ψηφιακό φάκελο του αιτήματος.
Η προώθηση και επεξεργασία του αιτήματος στις διάφορες βαθμίδες της διοικητικής ιεραρχίας πρέπει να είναι διαφανής, μετρήσιμη, να καταγράφεται αξιόπιστα και να αποθηκεύεται με το πέρας της διαδικασίας, αναλλοίωτη στο χρόνο.
Το αρχείο του κάθε Συμπαραστάτη μπορεί και πρέπει να είναι διαθέσιμο και καλός οδηγός για τον επόμενο Συμπαραστάτη, από την πρώτη μέρα της θητείας του, ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια και η συνέπεια του Θεσμού στο έργο του.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Δημοτικό Συμβούλιο Λευκάδας ψηφοφορία για την εκλογή Συμπαραστάτη του δημότη και της Επιχείρησης.
Υπήρξαν 8 υποψήφιοι.
Στις δυο ψηφοφορίες που πραγματοποιήθηκαν κανένας εκ’ των υποψηφίων δεν συγκέντρωσε το οριζόμενο από τον Νομό ποσοστό των 2/3 του Δημοτικού Συμβουλίου.
Γεγονός που δείχνει την αδυναμία συναίνεσης των Δημοτικών Συμβούλων σε κάποια από τις υποψηφιότητες.
Αν λάβουμε υπόψη ότι οι παρατάξεις της Αριστεράς γενικότερα δεν στηρίζουν το θεσμό – η Λαϊκή Συσπείρωση δεν συμμετείχε καν στη διαδικασία, ενώ η παράταξη ”Όλοι για τη Λευκάδα”, δια του εκπροσώπου της κ. Κωσταντίνου Σέρβου, εκφράστηκε απαξιωτικά για το θεσμό – και δεδομένου ότι το ΠΑΣΟΚ δεν εκπροσωπείται επίσημα στο παρόν Δημοτικό Συμβούλιο, θα περίμενε κανείς ότι οι υπόλοιπες συντηρητικές δυνάμεις, θα μπορούσαν να συμφωνήσουν στη στήριξη μιας υποψηφιότητας που να εκφράζει τουλάχιστον το χώρο της Δεξιάς, πράγμα που όμως τελικά δεν έγινε.
Συνολικά ψήφισαν 25 δημοτικοί σύμβουλοι.
Τα αποτελέσματα της 1ης και 2ης ψηφοφορίας έχουν ως εξής:
Φίλιππος Βουκελάτος: 1 – 0
Αναστάσιος Γαζής: 7 – 6
Ιωάννης Θερμός : 1 – 1
Θωμάς Κακλαμάνης: 2 – 2
Γεωργία Σκληρού: 4 – 3
Αικατερίνη-Αλεξία Τάνκα: 0 – 0
Ευφροσύνη Φίλιππα: 4 – 4
Δήμητρα Χατζηπαπά: 4 – 7
Δεδομένου ότι οι τεχνολογικές δυνατότητες είναι και διαθέσιμες και ώριμες, είναι να απορεί κανείς, πως ο Δήμος Λευκάδας κατάφερε για 4η συνεχόμενη αυτοδιοικητική περίοδο, να δηλώσει αδυναμία να εκλέξει Συμπαραστάτη!
Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας πλήττει το θεσμό και εκθέτει το Δημοτικό Συμβούλιο, δεδομένου ότι βάση της νομοθεσίας ο Δήμος Λευκάδας είχε χρέος, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις να λειτουργήσει ο θεσμός και να πετύχει.
Φαινόμενο βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, που δεν αφορά μόνο το Δήμο Λευκάδας, αλλά ολόκληρη τη χώρα, δεδομένου ότι η εμπειρία μας διδάσκει, πως η Ελληνική διοικητική προσαρμογή στα διεθνή πρότυπα, απαιτεί χρόνο και πολύ κόπο.
Φίλιππος Βουκελάτος
Spavento Nuovo 
One thought on “ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗΣ: Πλήγμα για το θεσμό το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας του Δημοτικού Συμβουλίου”